Hoe herken je digitale geletterdheid in jouw klas?
Ja hoor, het is weer zover…. Je bent net bezig met je rekeninstructie en in één keer werkt het digibord niet meer…. Voordat jij erachter bent gekomen wat er aan de hand is, is er waarschijnlijk een leerling in jouw klas die het probleem al heeft achterhaald. Voor veel juffen en meesters is dit erg herkenbaar. Onze basisschoolleerlingen zijn vaak op jonge leeftijd al actief op het internet en beschikken soms over meer kennis op dat gebied dan hun onderwijzers.
Toch moeten we onze basisschoolleerlingen niet overschatten; ze lijken zich op het eerste oog prima te redden in de digitale omgeving, maar worden regelmatig geconfronteerd met de grimmige kant van het internet. Denk hierbij aan fake news, online pestgedrag, het digitale ideaalbeeld etc. Willen wij dat onze leerlingen zich staande houden en tevens verder kunnen ontwikkelen binnen deze digitale technologie, dan is het onze taak om het onderwijs meer in het teken te stellen van digitale geletterdheid.
Allemaal leuk en aardig, maar hoe moeten wij onze basisschoolleerlingen dan digitaal geletterd maken? En, wat houdt ‘digitaal geletterd maken’ precies in?
Waarom digitale geletterdheid?
De wereld om ons heen is in een rap tempo aan het veranderen. Vanaf alle kanten worden we overrompeld met digitale ontwikkelingen. Een simpel voorbeeld is de mobiele telefoon: een technologische ontwikkeling die we tegenwoordig niet meer weg kunnen denken uit ons dagelijks leven. Wat zouden we zonder moeten? Onze mobiel slaat alles op, zorgt dat we alles bij de hand hebben en dat we altijd bereikbaar. Dit is een perfect voorbeeld van de digitaliserende wereld: de mobiel zorgt ervoor dat informatie steeds meer digitaal wordt vormgegeven.
Deze technische ontwikkelingen zouden ons leven gemakkelijker moeten maken. Althans, dat is het idee. Om optimaal van deze ontwikkelingen te kunnen profiteren en ons staande te houden in de digitale samenleving, hebben we wel bepaalde vaardigheden en kennis nodig. Dit noemen we digitale geletterdheid. Digitale geletterdheid is wellicht voor ons vanzelfsprekend, maar voor kinderen is dit niet zo. Zij moeten deze vaardigheden en kennis aangeleerd krijgen om zich te kunnen redden in de wereld van de toekomst.
En hoe zit het dan op basisscholen?
Best logisch zal je misschien wel denken, maar waarom besteden we er dan zo weinig aandacht aan op scholen? Het is toch best gek dat we deze technologische ontwikkelingen toejuichen in ons privéleven, maar dat we in de klas de nodige weerstand voelen om de jongere generatie hierin te onderwijzen? ‘Nee, daar hebben we geen tijd voor,’ is een antwoord dat we vaak horen, maar eigenlijk is digitale geletterdheid geen keuze meer en moeten wij hier als leerkrachten ECHT meer aandacht aan gaan besteden binnen het basisonderwijs.
Digitale geletterdheid hand in hand met nieuwsgierigheid
Maar, hoe kunnen we dit doen? Onze basisschoolleerlingen worden op jonge leeftijd al geconfronteerd met het internet: ik sta er op scholen echt niet van te kijken als een kleuter mij precies kan vertellen hoe een tablet werkt. Het is de wereld waarin deze kinderen opgroeien en ze zijn al op jonge leeftijd van nature nieuwsgierig naar deze digitale techniek. Deze nieuwsgierigheid moeten wij als leerkrachten aanwakkeren, zodat de kinderen onbewust de nodige kennis en vaardigheden opdoen die nodig zijn om grip te krijgen op de digitale samenleving.
Ik heb zelf ervaren dat mijn leerlingen uit groep 6 nog veel te leren hadden op het gebied van digitale geletterdheid. Door in te spelen op de interesses van mijn leerlingen en ze verschillende casussen voor te leggen, denken ze niet alleen na over hun eigen gedrag op internet, maar worden ze ook enthousiast en zien ze vooral ook de meerwaarde van de vaardigheden en kennis die ik ze probeer bij te brengen. Dus zet jij als leerkracht deze eerste stap en maak jij je leerlingen digitaal geletterd?!
Vind jij het interessant om een keer met mij te sparren over digitale geletterdheid? Neem dan contact op: sanne@futuremindz.nl
Geschreven door: Sanne van der Linde, onderwijsspecialist bij FutureMindz én leerkracht basisonderwijs
Meer lezen over digitale geletterdheid in ons dagelijks leven? Lees dan het artikel ‘ik ben hier echt niet te dom voor’ in het NRC van zaterdag 17 september 2022.
Natuurlijk hebben wij lesmateriaal gemaakt om digitale geletterdheid te stimuleren. Nieuwsgierig naar ons lesaanbod? Neem dan een kijkje op de site.